De toekomst van legal tech in Nederland – waarom dit hét moment is

Wat we kunnen leren uit het buitenland

In het Verenigd Koninkrijk werkt Garfield AI al als kantoor dat AI inzet om rechtzoekenden te helpen. Daarbij blijft de mens altijd eindverantwoordelijk: advocaten controleren wat de AI oplevert. De les is duidelijk: als kwaliteit, transparantie en verantwoordelijkheid goed geregeld zijn, dan kan AI juridische dienstverlening sneller en beter maken.

In Nederland staat de wet alleen toe dat mensen advocaat zijn. Een volledig AI-kantoor mag dus niet. Maar een kantoor dat AI inzet als hulpmiddel kan wél. Vooral in zaken zoals incasso’s tot €25.000 bij de kantonrechter kan dit veel verschil maken: sneller stukken opstellen, beter selecteren welke zaken kansrijk zijn en lagere kosten voor cliënten.

Waar we nu staan

Toch vindt bijna 70% van de advocaten dat innovatie in hun sector langzaam gaat. Volgens een onderzoek van LexisNexis vindt een kwart van de advocaten dat onvoldoende AI-adoptie hun carrière schaadt. 11% is zelfs bereid te vertrekken als hun kantoor geen stappen zet. Bij grote kantoren liggen de cijfers nog hoger: 36% ziet negatieve gevolgen en tot 19% overweegt te vertrekken. Grote kantoren staan dus voor een zware uitdaging: bijblijven met de snel veranderende AI-ontwikkelingen.

In-house juristen ervaren dezelfde problemen. Uit onderzoek blijkt dat 58% van de juridische afdelingen legal research als traag beoordeelt en 43% hetzelfde zegt over drafting en document review. Slechts 14% vindt dat hun afdeling snel nieuwe technologie implementeert. Dat laat zien dat niet alleen advocatenkantoren, maar ook bedrijfsjuristen worstelen met hetzelfde probleem.

Tegelijk zijn het juist de grote kantoren die de toon zetten. Zo werkte A&O Shearman als een van de eersten samen met Harvey.ai, een juridisch AI-platform speciaal voor advocaten. Al snel volgden vrijwel alle grote internationale kantoren – vaak met Harvey, soms met eigen op maat gemaakte oplossingen. De boodschap was duidelijk: kantoren die innovatie niet omarmen, riskeren verlies van talent en concurrentiepositie. Inmiddels werkt ieder groot advocatenkantoor al met AI.

Daarmee ontstaat een kloof. Grote kantoren vangen steeds meer werkdruk op en groeien, terwijl veel MKB-kantoren achterblijven. Voor hen is simpelweg ChatGPT geen oplossing: niet vertrouwelijk genoeg en onvoldoende afgestemd op de Nederlandse praktijk. Hier ligt de echte uitdaging – én kans – voor de toekomst.

Wat AI wel en niet is

AI is geen wondermiddel dat alles vanzelf oplost. Het vraagt tijd, investering en oefening. Maar wie ermee leert werken, wint veel terug: jurisprudentie en regelgeving die in minuten samengevat worden mét bronverwijzingen, contracten die automatisch op afwijkingen worden gescreend en memo’s die kort en helder worden gemaakt. Dat kan tot wel 40 uur per maand schelen – tijd die advocaten beter kunnen besteden aan strategie, onderhandelingen en advies.

Belangrijk is dat de technologie voor de jurist moet werken, niet andersom. Tools die echt tijd besparen of de kwaliteit verhogen, worden gebruikt. Tools die dat niet doen, verdwijnen snel uit beeld.

Van chatbot naar agent

We zijn voorbij de fase van “vraag-antwoord” chatbots. De volgende stap zijn AI-agents: systemen die een opdracht krijgen en zelf de deelstappen uitvoeren. Upload je een NDA, dan haalt de agent direct partijen, looptijd en boetes naar boven, geeft drie verbeterpunten en maakt een aangepaste versie mét conceptmail. Jij kijkt na en beslist.

Hier komt ook de verificatie-agent in beeld. Deze controleert automatisch de output. Klopt iets niet, dan wordt het proces opnieuw gestart. Zie het als een virtuele senior partner die elk stuk nog één keer kritisch nakijkt. Zo blijft de advocaat de piloot, en AI de co-piloot.

Cliënten en talent bepalen het tempo

Cliënten gebruiken vaak sneller nieuwe technologie dan kantoren. Dat kan spannend zijn, maar biedt ook kansen. Wie begrijpt waar AI waarde toevoegt, kan zijn dienstverlening anders inrichten: sneller reageren, voorspelbare prijzen bieden en beter onderbouwen. Dat vraagt leiderschap: partners die zelf het voorbeeld geven en teams die actief leren werken met nieuwe tools.

Waar te beginnen

Investeren in innovatie om de innovatie zelf? Dat is zonde. Succes zit in het kiezen. Focus eerst op de onderdelen van je praktijk waar verandering het grootste verschil maakt – zowel commercieel als kwalitatief. Denk aan legal research, contractanalyse en standaardmemo’s.

Als je daar begint, maak je het werk direct sneller en betrouwbaarder. Daarna kun je stap voor stap uitbreiden. Elke stap meetbaar: minder fouten, kortere doorlooptijden en voorspelbare resultaten. Zo bouw je een duurzame innovatiekoers op.

Kantoren die willekeurig investeren in “iets met AI” verliezen tijd en geld. Kantoren die gericht investeren op de plekken waar het rendement het grootst is, spelen mee met de winnaars.

Waarom wij Guus.ai hebben opgericht

Wij zagen dat grote kantoren al jaren investeren in AI, terwijl MKB-kantoren vaak geen betaalbare, veilige en Nederlandstalige oplossing hadden. Daarom hebben wij Guus.ai opgericht.

We richten ons op drie pijlers:

1. Agentic search & deep research – antwoorden met duidelijke bronverwijzingen in begrijpelijk Nederlands.
2. Contractanalyse en drafting – niet alleen afwijkingen signaleren, maar ook verbeteringen voorstellen die passen bij kantoorstandaarden.
3. Toegankelijkheid en privacy – een gebruiksvriendelijke oplossing die vertrouwelijk en veilig in de Nederlandse praktijk ingezet kan worden.

Een belangrijk aandachtspunt is vertrouwelijkheid. Publieke AI-tools, zoals ChatGPT, zijn vaak niet veilig genoeg voor vertrouwelijke dossiers. Advocaten mogen cliëntgegevens niet zomaar invoeren in systemen waarvan onduidelijk is hoe de data wordt verwerkt. Daarom hebben wij Guus.ai ontwikkeld: een platform dat vanaf de basis is ingericht op veiligheid en privacy.

Tegelijk biedt AI ook commerciële kansen. Doordat standaardtaken sneller kunnen, kunnen kantoren hun prijsmodellen herzien. In plaats van uurtje-factuurtje zien we steeds vaker vaste prijzen voor complete trajecten – aantrekkelijk voor cliënten, terwijl de winstgevendheid voor het kantoor behouden blijft.

Vooruitblik: de komende jaren

Kijken we iets vooruit, dan zien advocaten zelf duidelijke veranderingen aankomen. In de komende 1 tot 3 jaar verwacht 57% dat kantoren steeds meer op AI zullen leunen voor legal research en document review. 47% denkt dat tech-skills een vaste vereiste voor juristen worden. En 45% verwacht dat carrièrepaden flexibeler worden, juist door de invloed van technologie.

Conclusie

De richting is helder: AI-ondersteunde advocatuur, met de mens aan het roer. Kantoren die nu gericht investeren, winnen tijd, kwaliteit en aantrekkingskracht. Kantoren die wachten, lopen achterstand op.

Omarm de verandering, help mensen om te leren en zich aan te passen, en wees niet bang om te innoveren. Op de lange termijn levert dit juist een sterk concurrentievoordeel op. Het mooie is: je kunt er morgen mee beginnen.